گزارش اختصاصی پایگاه خبری بازآفرینی از فرایند بازآفرینی در شهر تاریخی سمنان

پیشینه هر شهر که سند هویت شهروندان آن است، در قالب آثار و ابنیه‌ای تجلی می‌یابد که معمولاً در هسته مرکزی آن قرار دارد؛ از این رو کانون هر شهر به سبب مزیت‌های بسیار می‌تواند سنگ بنای توسعه آن باشد.

به گزارش پایگاه خبری بازآفرینی ،  بازآفرینی بافت تاریخی و احیای سازه‌های کهن در شهرها با هدف ایجاد منابع درآمدی پایدار و بهره‌گیری از آن‌ها برای اجرای طرح‌های توسعه شهری از حدود دو دهه قبل در برخی از کلانشهرهای کشور آغاز شد و به مرور به رویکردی غالب در مدیریت شهرهای مختلف تبدیل شد. وجود آثار و ابنیه تاریخی در شهرهای مختلف ایران که از تمدن و تاریخ کهن برخوردارند، ظرفیت مناسبی برای ایجاد مراکز گردشگری، بومگردی و توریستی است.

سمنان از شهرهای تاریخی و با سابقه کشور است که ظرفیت مناسبی برای توسعه صنعت توریسم دارد. این شهر با داشتن جاذبه‌های تاریخی مانند مسجد جامع، عمارت و باغ امیر و خانه سمنانی‌ها یکی از موزه شهرهای کشور است که آینده‌ای درخشان در صنعت توریسم شهری دارد.

سید محمد ناظم رضوی، شهردار سمنان با اشاره به اجرای طرح بازآفرینی شهری در ۱۷ محله سمنان با اولویت بندی محله‌ها بر اساس ظرفیت‌های موجود، می‌گوید: در شهر سمنان بافت کهن و خانه‌های تاریخی ارزشمند و بافت فرسوده و کم برخوردار از لحاظ سرانه‌های رفاهی و اجتماعی وجود دارد که با اجرای طرح بازآفرینی در شهر، تهدیدهای موجود در این بافت‌های شهری رفع می‌شود که در افزایش ارزش افزوده منطقه و توسعه گردشگری شهری مؤثر است.

او می‌گوید: اجرای طرح‌های بازآفرینی و بازسازی و ایجاد ارزش افزوده در محله‌ها و محورها می‌توان در زمینه احیا این بافت‌ها و خانه‌های قدیمی با هدف توسعه گردشگری و ایجاد مراکز بومگردی و زیرساخت‌های درآمد پایدار حاصل از آن برای شهروندان اقدامات مؤثری انجام داد.

شهردار سمنان با بیان اینکه تهیه سند چشم‌انداز و برنامه راهبردی توسعه بافت‌های ارزشمند تاریخی بسیار مهم است، خاطرنشان می‌کند: شروع کار شهرداری و شورای شهر سمنان از تبیین شرایط، محدوده، نوع و سقف تسهیلات و تعریف وظایف شهرداری و شهروندان در قالب طرح سراسری بازآفرینی بافت‌های فرسوده کشور بوده است.

ناظم رضوی می‌گوید: توجه ویژه به پیاده محور کردن معابر شاخص و تعریف پروژه‌های پیاده‌راه سازی خیابان‌های منتهی به بازار سنتی شهر در کنار بدنه و جداره سازی آنها منطبق بر هویت تاریخی در راستای افزایش شاخص معیار زیست پذیری بخشی از برنامه اجرایی شهرداری در این زمینه است.

او ادامه می‌دهد: به موازات این اقدامات برای ایجاد درآمد پایدار از طریق توسعه گردشگری و بومگردی، شناسایی، تملک و بازسازی خانه‌های تاریخی در حال انجام است؛ به همین منظور ۱۴ خانه تاریخی توسط شهرداری سمنان به منظور مرمت و بازآفرینی تملک شده است.

راضیه شهاب، مدیرکل امور شهری استانداری سمنان با بیان اینکه خانه‌های قدیمی و بافت‌های تاریخی مهم‌ترین آثار تاریخی و فرهنگی شهر سمنان است، می‌گوید: بافت‌های تاریخی و خانه‌های قدیمی به نحوی نمایانگر تمدن شهر محسوب می‌شود و مدیریت شهری وظیفه حفظ و نگهداری این خانه‌ها را دارد؛ باید این مراکز به شهروندان، مسافران و سرمایه‌گذاران معرفی شود تا امکان رونق گردشگری و در نتیجه درآمدزایی از آن‌ها فراهم شود.

او اظهار می‌کند: رویکردی که در بسیاری از شهرها با سابقه طولانی اتخاذ شده این است که خانه‌های تاریخی را مرمت و بازآفرینی می‌کنند و با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به مرکز جذب گردشگر تبدیل می‌کنند که با استقبال زیادی از سوی شهروندان همراه بوده است.

کارشناس امور شهری می‌افزاید: شهرداری سمنان در زمینه مرمت آثار تاریخی و تملک برخی خانه‌های قدیمی اقدامات بجا و هدفمندی انجام داده و درآمدزایی پایدار از این طریق را در دستور کار قرار داده است.

شهاب تاکید می‌کند: گردشگری صنعت بزرگی است که برخی کشورهای پیشرفته بیشترین درآمد خود را از طریق آن به دست می‌آورند و در کشور ایران و استان و شهر سمنان نیز با سابقه و تمدن طولانی در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده است.

او می‌افزاید: عمدتاً عواملی که بافت‌ها و خانه‌های تاریخی را تهدید می‌کند، دیدگاه شهروندانی است که اعتقاد قلبی و یقین به درآمدزایی از این خانه‌ها ندارند؛ فضا را باید به سمتی برد تا شهروندان، بافت‌ها و خانه‌های تاریخی را فضای بحرانی و تهدیدآمیزی محسوب نکنند، بلکه احساس کنند برای آن‌ها یک فرصت ارزشمند است تا به نوعی پاسبان این گونه بناها باشند و اجازه دخل و تصرف را به کسی ندهند و از تخریب خانه‌های قدیمی جلوگیری کنند؛ البته در این بین باید فرهنگ سازی شود و مسئولان با کمک شهروندان برای احیا و مرمت و بازسازی این خانه‌ها تلاش کنند.

این کارشناس امور شهری تصریح می‌کند: برخی گمان می‌کنند اینگونه بناها مانع پیشرفت و توسعه شهر می‌شود؛ اما در حال حاضر شهرداری با تملک برخی خانه‌ها و واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی توانسته در احیا و بهسازی خانه‌ها و بافت‌های تاریخی اقدامات خوب و شایسته‌ای انجام دهد.

شهاب با بیان اینکه اعتبارات دولتی محدود است، خاطرنشان می‌کند: با شرایط اقتصادی که در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور حاکم است اعتباراتی که برای بازآفرینی شهری به استان‌ها تخصیص داده می‌شود بسیار اندک است، بنابراین باید از ظرفیت بخش خصوصی برای احیای این خانه‌ها استفاده شود و متولی اصلی این امر بعد از اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، شهرداری است و در شهر سمنان نیز مدیریت شهری به خوبی در این زمینه وارد عمل شده است.