بازآفرینی ، بهره شهر سمنان از باغ ها  

دکتر ابراهیم علومی / عضو هیئت علمی دانشگاه

سرمایه های طبیعی و فرهنگی موجود در محدوده باغ های دایر در شهر تاریخی سمنان (منطبق بر محدوده منطقه یک شهرداری سمنان) سرمایه ای بی بدیل و منشا هویت تاریخی مردم سمنان هستند که از یک سو بخش جدائی ناپذیر از منظر فرهنگی شهر سمنان به شمار می آیند و از سوی دیگر به عنوان بافت طبیعی در شهر تاریخی نقش مهمی در ایجاد محیطی سازگار برای زیست شهروندان ایفاء می کنند. همچنین بازوی مولد اقتصاد شهری و یکی از زیرساخت های عامل خودکفائی و پدافند غیرعامل مواقع بحرانی در شهر سمنان به شمار می آیند. وابستگی و اشتغال شمار زیادی از خانوارهای سمنانی به فعالیت های وابسته به کشاورزی و دامداری توجه بیش از پیش همگان را به منظور تبلیغ و توسعه ظرفیت های کشاورزی شهری و گردشگری کشاورزی در شهر سمنان با توجه به وجود نظام مردم نهاد و سنتی تقسیم آب در محدوده پیش گفته می طلبد تا این مهم بتواند به سهم خود به اعتلای نام سمنان در مقیاس ملی و جهانی مدد رساند.

با توجه به مطالب گفته شده، احیاء باغ ها را می توان تنها راه برای بهره مندی شهر و شهروندان و نسل کنونی و آینده سمنان از این باغ ها دانست . امید است این مهم با پیشگامی شورای شهر سمنان به عنوان نهاد منتخب مردم با رایزنی با نهادهای مختلف حکومتی، دولتی و غیر دولتی رنگ عمل به خود گرفته و دوباره شاهد احیاء باغ های دل انگیز سمنان و رونق اقتصادی بیشتر سمنان باشیم.

باغ های تاریخی سمنان با دارا بودن عناصر هویتی مانند تقسیم آب، بَرجُم ها، آب انبارها، یخچالها، نوع معماری باغ ها و محصولات منحصر به فردی چون بادمجان، انجیر و گل نرگس پتانسیل زیادی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند که تاکنون بهره برداری از این ظرفیت بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است. نگاه گردشگری به باغ های سمنان بدون تردید باعث تنوع بخشی به  جاذبه های گردشگری سمنان خواهد شد و گردشگران طبیعت گرد را نیز به سمنان خواهد آورد. اما این کار مستلزم برنامه ریزی و پیگیری مداوم و ایجاد زیر ساخت های لازم برای این کار است. عملی شدن پیشنهادهای مهم قابل طرح  در بازه زمانی 5-15 ساله و با ایجاد کارگروه های فرابخشی با حضور بخش های مختلف حکومتی، دولتی، عمومی و غیردولتی  و با محوریت شورای شهر سمنان به عنوان نهاد منتخب مردم میسر خواهد بود. با دارا بودن برنامه-ای کلان در این زمینه که در پی تحقق پیشنهادهای فوق باشد می توان به تغییر نگاه نسل جوان کشاورزان به باغ ها و کشاورزی باغی سمنان کاملا امیدوار بود.

طبیعتا هر گونه دخل و تصرف در باغ ها که باعث از بین رفتن بیشتر ماهیت طبیعی و یکپارچه آنها شود باعث خواهد شد فرصت ثبت جهانی سیستم تقسیم آب سمنان از بین برود زیرا سیستم تقسیم آب بدون وجود باغ ها بی معنا خواهد بود. همچنین فرصت ثبت منظر فرهنگی شهر سمنان به عنوان «شهری در باغ» در عرصه ملی و بین المللی نیز برای مردم سمنان از بین خواهد رفت و نسل کنونی را به تدریج و نسل آینده را کلا از مواهب آن بی بهره خواهد کرد.

مردم سمنان، مدیران و تصمیم گیرندگان بخش های مختلف دولتی و غیر دولتی باید به باغ ها به عنوان عامل اصلی فرصت ساز برای گردشگری طبیعت و طبیعت گردی و نهایتا رونق اقتصادی شهر، بنگرند. تلاش برای احیاء این باغ های نیمه جان آزمونی است برای تصمیم گیرندگان و مجریان که نشان می دهد واقعا به منافع بلند مدت مردم و شهر سمنان می اندیشند یا به دنبال منافع کوتاه مدت برای خود و دیگران هستند. قاعدتا با داشتن نگاه بلندمدت و آینده نگرانه در این زمینه است که منافع نسل کنونی و آینده حفظ خواهد شد.

البته شهرداری سمنان با تلاش خود برنامه بازآفرینی شش باغ راه را انجام می دهد که در نوع خود حرکت نوآورانه در راستای حفظ و احیای باغ های موجود است .