بازآفرینی شهری در بام ایران/ گفتگو با مدیرکل راه و شهرسازی چهارمحال و بختیاری

استان زیبای چهارمحال و بختیاری در قلب رشته کوه زاگرس قرار گرفته و مرکز این استان خوش آب و هوا مرتفع ترین مرکز استان کشور است. اين استان زیبا از شمال و شرق به استان اصفهان،از غرب به استان خوزستان از جنوب به استان كهگيلويه و بوير احمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود است.
مركز اين استان، شهركرد در ارتفاع ۲۰۶۶ متري از سطح دريا قرار دارد كه مرتفعترين شهر در بين مراكز استاني بوده و به همين سبب اين استان به بام ايران شهرت يافته است. اين منطقه داراي ۱ درصد از كل وسعت ايران مي باشد وبا وجود مساحت كم، ۱۰ درصد از منابع آب كشور را در اختيار دارد.چهارمحال وبختياري تا قبل از سال ۱۳۳۲ در قالب شهرستان شهركرد و بختياري از شهرستانهاي استان اصفهان يكي از استانهاي ۱۰ گانه آن زمان محسوب مي شد. در همين سال با توجه به ويژگيهاي متمايز اقتصادي، سياسي و اجتماعي حاكم بر منطقه از استان اصفهان منتزع و به عنوان فرمانداري مستقل چهارمحال و بختياري در تقسيمات كشور قرار گرفت. در سال ۱۳۳۷ اين فرمانداري به فرمانداري كل و سپس در سال ۱۳۵۲ طبق مصوبه وزيران به استانداري ارتقا يافته واستان چهارمحال و بختیاری متولد شد.در حال حاضر اين استان با جمعيتي نزديك به ۹۰۰،۰۰۰ نفر،داراي ۹ شهرستان و ۴۳ شهر است. پیشینه تاریخی غنی این استان سبب وجود محدوده ها و بناهای تاریخی ارشمند در این استان است که می بایستی هدف طرح های بازآفرینی قرار گیرند.براری اطلاع از آخرین وضعیت بازآفرینی شهرهای استان با مهندس حسینعلی مقصودی مدیرکل راه و شهرسازی استان به گفتگو نشستیم که بخش اول این گفتگو حضورتان تقدیم می گردد.

جناب مهندس مقصودی ! پیش از هرچیز اجازه بفرمایید از کم و کیف بافتهای ناکارآمد شهری به شکل کلی در استان سوال کنیم …

در گذر زمان توسعه شهرها و شهرنشینی، تجربه نشان می­دهد هسته ­ی اولیه شکل­ گیری شهرها بتدریج از توان پاسخگویی به مطالعات شهروندان و نیازهای شهری در حوزه­ های زیرساختی، فرهنگی، هویت شهری و منزلت اجتماعی تضعیف شده است و این مسئله موجب گسترش سطح شهرها می­گردد. بنابراین در هر شهری بخش مرکزی شهر به درجات متفاوت به سمت ناکارآمدی سوق داده شده است. بر این مبنا می­توان نتیجه گرفت که در همه­ ی شهرها این موضوع را می­توان با اندکی تأمل مشخص نمود.استان چهارمحال و بختیاری با پیشینه غنی، فرهنگی و تاریخی تمدن ساز از جاذبه­ های تاریخی و فرهنگی بسیار متنوع و پراکنده در همه جای استان بهره ­مند است. مطالعات موجود، بافت­های تاریخی ؛ منسجمی را در شهرهای استان در مقایسه با شهرهای تاریخی دیگر استان­ها نشان نمی ­دهد و عمدتأ همانطور که گفته شد در قالب جاذبه ­های تاریخی پراکنده وجود دارند. ما در بازآفرینی شهری تمام تلاش­های خود را بکار بسته ­ایم که هماهنگ و متعادل با دستگاه­های بخشی موثر در این زمینه – اداره ­کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی- این جاذبه­ های موجود را به عنوان نقاط هویت ساز تاریخی حفظ نموده و از برکت وجود این آثار هویت شهری را ارتقا دهیم.در برش استانی برنامه ششم توسعه یکی از محورهای توسعه شهری، شناسایی و تعیین حدود سکونتگاه ­های غیررسمی است که در این سند سه محله به عنوان سکونتگاه­ های غیررسمی شناسایی شده که مساحت آن­ها معادل ۵۵۰ هکتار می­باشد.

جناب مهندس ! گونه های مختلف بافت ناکارآمد شهری هرکدام به چه میزان در سطح شهرها پراکنده شده و در مجموع چه درصدی از ساکنین شهرهای استان ساکن بافتهای ناکارآمد هستند؟

براساس آخرین نقشه­ های مصوب محدوده­ای معادل ۸۶ هکتار به عنوان بافت فرسوده و ۳۸۰ هکتار به عنوان سکونتگاه­های غیررسمی از مساحت ۴۹۸۶ هکتاری شهرکرد – مرکز استان در قالب بافت­های ناکارآمد شهری شهرکرد تعیین و مصوب شده است که به بیان مشابه ارقام مذکور در شهرهای سطح استان به مساحت تقریبی ۱۳۲۵ هکتار بافت ناکارآمد از ۱۵۰۵۸ هکتار مجموع مساحت شهرهای استان را به خود اختصاص می­دهد که این رقمی معادل ۸ درصد بافت ناکارآمد شهری را در شهرهای سطح استان نشان می­دهد.

در خصوص پروژه های بازآفرینی استان بفرمایید که چه تعداد پروژه بازآفرینی داریم و در مجموع این پروژه ها چقدر پیشرفت داشته اند؟

براساس موافقت نامه ­های اعتبارات تملک داراییهای سرمایه ­ای که عبارتند از: مطالعات و ساماندهی سکونت­ گاه های غیررسمی … مطالعه و کمک به بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری … اعتبارات کمک­ های فنی و اعتباری موضوع بند الف تبصره ۱۸ طرح ملی بازآفرینی شهری… مجموع پروژه ­های مصوب سال­های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸در محورهای فعالیت زیربنایی، روبنایی، بهسازی، مطالعاتی و توانمندسازی در ۵ شهرستان در شهرها و محلات گوناگون عبارتند از ۳۵ پروژه که مجموعأ این پروژه­ها به میزان ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته ­اند.

از پروژه های شاخص بازآفرینی شهری در مرکز استان بفرمایید …

از پروژه­های شاخص بازآفرینی در شهرکرد می­توان به مطالعه و تهیه طرح ؛ تعیین محدوده­ های ناکارآمد شهری و تهیه سند بازآفرینی مقیاس شهری شهرکرد ( سطح یک ) – مطالعه و تهیه طرح محور فرهنگی سقاخانه تا امامزاده دو خاتون و احیا و نوسازی مرکز محله سقاخانه در حوزه مطالعاتی و همچنین در حوزه خدمات زیربنایی و روبنایی می­ توان به پیاده ­روسازی بافت فرسوده سقاخانه – احداث فضای سبز محله ابومحمد – بدنه سازی و کف سازی معبر فرهنگی کوی نمدمال ­ها – اصلاح شبکه معابر و گسترش و احداث فضای سبز شهرکرد اشاره نمود.همچنین می­ توان به محوطه سازی میدان امامزاده دوخاتون و پیاده رو سازی بافت فرسوده سقاخانه به عنوان پروژه­ های شاخص در بافت تاریخی و از پروژه ­های شاخص در سکونت گاه های غیررسمی هم به پروژه جمع­ آوری آب­های سطحی ناحیه غرب – احداث مرکز جامع سلامت اشکفتک – احداث پارک محله اقدام مشترک بین محله­ای اشکفتک – چالشتر به عنوان پروژه­ های شاخص نام برد.

جناب مهندس مقصودی ! از سال گذشته شرایط تسهیلات نوسازی بافت فرسوده نسبت به سنوات قبل تعدیل شده است …میزان استقبال هم استانی های عزیز از این تسهیلات به چه شکل بوده ؟ ایا در سال گذشته سهمیه پیشنهادی استان جذب شده یا خیر ؟ در سال جاری به چه شکل ؟

در راستای اجرای تفاهم نامه همکاری مشترک فی مابین شرکت بازآفرینی شهری ایران و بانک مسکن تا پایان سال ۹۷ تعداد ۴۵ واحد در شعب چهارمحال و بختیاری تسهیلات خود را دریافت نموده­اند که در سال ۹۸ تعداد ۳۷۰ فقره تسهیلات در شهرهای هدف ( شهرکرد – بروجن – لردگان – بن – فارسان ) در استان چهارمحال و بختیاری در نظر گرفته شده است.در سطح استان تعداد متقاضیان برای دریافت تسهیلات در سال ۱۳۹۷ تعداد ۲۲ واحد و در سال ۱۳۹۸ تعداد ۲۰۵ واحد و در سال ۱۳۹۹ تاکنون ۶۷ واحد متقاضی دریافت تسهیلات به بانک ها معرفی شده است. که با توجه به آمار ذکر شده استقبال چندانی نسبت به دریافت تسهیلات صورت نپذیرفته است.تا پایان سال ۹۸ در شهرکرد تعداد ۸۵ واحد و در سال ۹۹ تا کنون ۱۸ واحد  جهت دریافت تسهیلات متقاضی شده اند.که در سال ۹۸ با توجه به اینکه ۳۷۰ فقره تسهیلات به استان اختصاص داده شده بود متأسفانه استقبال چندان خوبی صورت نپذیرفته است.

جناب مهندس! در فرایند بازآفرینی بیش از ۲۰ دستگاه دخیل هستند …ازنهادهای فراگیر و بزرگ نظیر شهرداری ها گرفته تا ادارات تخصصی …بعنوان مدیرکل راه و شهرسازی و مقام محوری در ستاد بازافرینی استان ؛ همکاری و همدلی این نهاد ها در سطح استان را به چه شکل ارزیابی می فرمایید ؟ تعامل و همدلی مطلوب وجود دارد یا خیر؟

براساس تبصره ۲ ماده ۵ تصویب­نامه هیأت وزیران تأمین ۳۰ درصد از منابع مالی مورد نیاز در طرح­ها و برنامه­های بازآفرینی برعهده شهرداری­ ها و هفتاد درصد بر عهده دولت است که متأسفانه نهادها، سازمان­ها و ادارات تخصصی در تخصیص اعتبار برای طرح­های بازآفرینی همکاری لازم را به عمل نمیآورند، امیدوار برآن هستیم که در آینده با تصمیماتی که در ستاد بازآفرینی استان در این خصوص گرفته می­شود از سوی سازمان­ها اقدامات لازم در این زمینه صورت پذیرد.

جناب مهندس! آخرین جلسه ستاد بازآفرینی استان در چه تاریخی برگزار شده ؟ از مجموع مصوبات ستاد بازآفرینی تا کنون حدودا چند درصد تحقق پیدا کرده ؟

آخرین جلسه ستاد بازآفرینی پایدار شهری استان در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ماه ۹۹ ؛ به ریاست معاونت محترم هماهنگی امور عمرانی استاندار جناب آقای مهندس نظری برگزار گردید که جلسه فوق دارای ۶ مصوبه بوده که تاکنون با پیگیری­های بعمل آمده ۵۰ درصد از این مصوبات تحقق یافته است.

از اینکه وقت ارزشمندتان را در اختیار این مجموعه خبری گذاشتید صمیمانه سپاسگزاریم